Son yıllarda sağlıklı yaşam arayışı içinde olanların gıda takviyelerine ilgisi hızla artıyor. Özellikle sosyal medya platformlarında influencer'lar tarafından sıklıkla tanıtılan bu ürünler, çeşitli sağlık vaatleriyle dikkat çekiyor. Ancak bu durum, bilinçsiz kullanım risklerini de beraberinde getiriyor. Vitamin ve mineral eksikliklerini gidermekten cilt sağlığına kadar uzanan vaatler, yanlış veya gereksiz kullanımda ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Uzmanlar, gıda takviyesi kullanımında mutlaka bir uzmana danışılması gerektiğini vurguluyor. Çocuklar, hamileler ve kronik hastalığı olanlar için riskler ise çok daha büyük. Peki, bu ürünler nasıl kullanılmalı? Bilinçsiz kullanımın sonuçları nelerdir? Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi’nden Diyetisyen Berrin Bayraktar ile bu soruları yanıtladık.

Gıda Takviyesi Kullanımındaki Artışın Nedenleri

Modern toplumlarda kalp hastalıkları, diyabet, obezite ve kanser gibi hastalıkların yaygınlaşması, bireylerin sağlıklarına daha fazla önem vermesine neden oldu. Özellikle 30'lu yaşlardan sonra yaşlanma süreci daha fazla endişe uyandırıyor. Pandemi süreci de bağışıklık sistemini güçlendirme isteğini artırdı. C vitamini, çinko, D vitamini ve probiyotik takviyeleri bu dönemde özellikle tercih edildi. Yoğun çalışma hayatı ve kısıtlı zaman nedeniyle dengeli beslenmenin zorlaşması da gıda takviyelerine olan talebi artıran önemli faktörlerden biri. Vegan ve vejetaryen beslenme tarzlarının popülerleşmesiyle birlikte vitamin ve mineral eksikliklerini gidermek amacıyla gıda takviyeleri kullanımı yaygınlaştı. Spor ve fitness endüstrisinin büyümesi de kas gelişimi, enerji artışı ve kas toparlanmasını hızlandırmak amacıyla protein tozları, amino asitler ve performans arttırıcıların kullanımını yaygınlaştırdı.

Sosyal Medyanın Rolü ve Güvenilirlik

Sosyal medya platformları, hızlı bilgi erişimini sağlayarak gıda takviyelerine olan ilgiyi artırdı. Influencer'lar kişisel deneyimlerini paylaşarak takipçilerini belirli ürünlere yönlendiriyor. Daha enerjik olmak veya daha güzel bir cilde sahip olmak gibi vaatler, bu ürünlerin hızlı yayılmasına neden oluyor. Ancak sosyal medyada paylaşılan gıda takviyesi önerilerinin güvenilirliği her zaman sorgulanmalıdır. Bu öneriler kişisel deneyimlere mi dayanıyor, yoksa bilimsel verilerle destekleniyorlar mı? Pazarlama stratejilerinin etkisi de göz ardı edilmemelidir. Geniş kitlelere hitap eden bu öneriler, bireysel ihtiyaçları göz önünde bulundurmuyor ve "herkes için uygun" bir yaklaşım sergiliyor. "Şu yaşta bunu, şu dozda kullanmalısın" gibi spesifik öneriler, sağlık uzmanının bireysel değerlendirmesi olmadan risklidir.

Bilinçsiz Kullanımın Riskleri ve Sağlık Sorunları

Gıda takviyelerinin bilinçsiz kullanımı ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Alerjik reaksiyonlar ve sindirim sorunları en yaygın yan etkiler arasında yer alıyor. Bazı vitamin ve minerallerin aşırı tüketimi, toksik etkilere neden olabilir. Yağda çözünen A, D, E ve K vitaminleri vücutta depolandığından, böbrek ve karaciğer yetmezliğine yol açabilir. Yüksek dozda D vitamini kemik ve böbreklerde kalsiyum birikimine, yüksek doz C vitamini ise böbrek taşı oluşumuna sebep olabilir. Demir de dikkatli kullanılması gereken minerallerden biridir. Yanlış probiyotik kullanımı, özellikle antibiyotik tedavisiyle birlikte, tedavinin etkinliğini azaltabilir ve bağırsak florasını bozabilir. Kan sulandırıcı ilaçlarla birlikte kullanımı da kanama riskini artırır. Gıda takviyelerinin yanlış ve gereksiz kullanımı organ hasarına kadar varan sonuçlar doğurabilir.
Dengeli ve çeşitlendirilmiş bir beslenme düzeni, genel sağlık için en önemli faktördür. Düzenli ve dengeli beslenen bir kişinin ek vitamin veya minerale ihtiyacı genellikle olmaz. Gıda takviyeleri, dengeli beslenmenin yerine geçemez; eksik besin öğelerini tamamlamak veya belirli sağlık sorunlarına yönelik destek amacıyla ve mutlaka bir sağlık uzmanının önerisiyle kullanılmalıdır. Unutmayın, mucizevi diye sunulan hiçbir gıda takviyesi kullanılmamalıdır.